Күйіктер, әдетте, зақымдалу дәрежесіне қарай жіктеледі: 1, 2, 3, 4 дәреже. Дәрігерге алғашқы көмек көрсету үшін зақымның түріне назар аударған тиімді болып табылады, мысалы: қызару, қышу, жарылған көпіршіктер, көміртектену. «Жәбірленушінің 1 алақаны = дененің 1%» әдісі бойынша күйіктің ауданын анықтау керек, дәрігерге қоңырау шалған кезде бұл туралы хабарлағаныңыз жөн.
Егер 1-ші дәрежелі күйік 15% -дан жоғары болса, 2-ші деңгей 5% -дан жоғары, 3-ші деңгей 0,5-тен жоғары болса, сіз баланы дереу дәрігерге апаруыңыз керек: күйік ауруының жоғары қаупі бар. Бұл жағдайда бала сағатына 1,5 литр су ішуі керек. Бір жасқа дейінгі нәрестені кез-келген күйікке шалдыққан жағдайда дәрігерге көрсету керек.
Күйіктер қандай болады
Күйіп қалу жылудың әсерінен пайда болуы мүмкін: от, ыстық бу, қайнаған су, тұрмыстық техникамен әрекеттесу (шайнек, темір, электр жылытқыш және т.б.) Бала химиялық заттармен байланысқан кезде химиялық күйік пайда болады: тазалағыш заттар, бақшадағы пестицидтер. Күнге ұзақ әсер еткенде, қызып кету және күннен күйуі мүмкін.
Термиялық (жылулық) күйікпен қалай күресуге болады?
Ең алдымен, зақымдайтын фактордың әсерін жою қажет: үтікті сөндіріңіз, қолыңызды оттан алыңыз және т.б.
Осыдан кейін зардап шеккен аймақты ағын судың астына кем дегенде 10-15 минут ұстау керек, өйткені жылудың деструктивті әсерінен тіндерді күйдіру біршама уақытты алады, ал жеткіліксіз салқындаған кезде күйік тереңдей түсуі мүмкін. Егер көпіршіктері бар күйік болса, жарылып кетпес үшін оларға ағын су жібермеңіз.
Бірінші және екінші дәрежелі күйіктермен (қызару, қышу) таза, дымқыл таңғыш таңу керек, оны ылғалдандырыра отырып баланы дәрігерге апарыңыз немесе дәрігердің келуін күтіңіз. Кішкентай күйік болса да, баланы дәрігерге көрсету керек: күйік жаралары нашар емделеді, келоидты тыртықтар ұлпаны қатайтады. Бетіндегі күйік, тіпті кішкентай болса да, кейіннен косметикалық ақауға айналуы мүмкін.
Егер теріге қатты зақым келсе (көпіршікті жару, көміртектену) – алдымен жараны қорғайтын таңғышты қолдану керек, содан кейін күйген жерді суытыңыз. Төртінші дәрежелі күйікпен балаға күйзеліс қаупі төнеді, салқындату ауырсынуды біршама азайтады. Баланы тасымалдау кезінде таңғышты үнемі сулап отыру керек.
Термиялық күйік кезінде не істеуге болмайды?
Күйікті қараусыз қалдыруға және медициналық көмекке назар аудармауға болмайды.
Күйіп қалған жағдайда зардап шеккен аймақты май, жақпа және спрейлермен (оның ішінде күйікке қарсы заттармен), жұмыртқа ақтығымен, сабынмен майламаңыз, зәрден шикі көкөністер немесе компресс қолданыңыз.
Сондай-ақ, күйікке немесе тесікшеге жабысатын киімді тигізіп алмау керек.
Дәрігер келгенге дейін тек салқын сумен (немесе су болмаған жағдайда басқа суық сұйықтықпен) салқындатуға болады, үлкен аумағы бар – тікелей киім арқылы.
Ешқандай дәрі-дәрмектің дәрігермен кеңесусіз қолданылмағаны өте маңызды: алғашқы көмек дәрі-дәрмекті қолданбай-ақ көмектеседі. Егер дәрігер бұрын мұндай дәрі-дәрмекті тағайындаған болса (мысалы, ауырсынуға қарсы дәрі-дәрмектер) және балада аллергия болмаса, сіз оны реакция болмайтынына сенімді болсаңыз ғана пайдалана аласыз.
Химиялық күйікпен қалай күресуге болады?
Көмек көрсететін ересек адам, ең алдымен, зардап шекпеу үшін өз қауіпсіздігі туралы ұмытпай, зақымдайтын фактордың әсерін жоюы керек.
Егер химиялық зат туралы нұсқаулар сақталған болса, оларды оқып шығу керек: оларда қолдануға қатысты нұсқаулар болуы мүмкін, мысалы, «сумен шаю» немесе «сумен шаюға болмайды».
Егер суды қолдануға рұқсат етілсе, онда су ағып кетуі керек, бірақ сонымен бірге бүлінбеген тіндерге түспеуі керек.
Егер көз күйіп қалу салдарынан жарақат алса, екі көзді жабу үшін дымқыл таңу қажет, өйткені бұл жұпталған орган, ал зақымдалған көз сау адамның қимылдарын қайталайды. Мүмкін болса, таңғышты таза сумен емес, тұзды ерітіндімен сулаңыз.
Химиялық күйік кезінде не істеуге болмайды?
Егер күйік қышқылдың немесе сілтінің әсерінен болған болса, онда сіз басқа затты бейтараптандыруға тырыса алмайсыз, өйткені қажетті мөлшерді табу мүмкін емес. Сонымен қатар, бейтараптандыру реакциясы жылуды босатумен жалғасады, ал химиялық күйікке термиялық күйік қосылады.
Күннен күйіп қалғанда не істеу керек?
Ең алдымен, баланың күн астында болу ережелерін сақтау керек (12-ден 17-ге дейін күн болмауы керек, шляпалар мен күн қорғанысын кию керек) және қызып кетпеуге тырысу керек.
Егер қызып кету белгілері болса – беті қызарып кетеді, температурасы көтерілді – үлкен қан тамырларының проекциясына суық қолданылады. Маңдайға салқын суға малынған шүберекті, ал қолтық астына – бөтелке суық су қоюға болады.
Күннен қатты күйіп кетсе (терінің қызаруы, қышу) күйдірілген жерге салқын ылғалды шүберек қойып, балаға 1-2 кесе салқын су ішу керек.
Егер сіз есіңізден танып қалсаңыз, дәрігерге баруыңыз керек.
Баланы естен танудан қалай шығаруға болады?
Естен тану – бұл миға оттегінің жетіспеушілігінен қысқа мерзімді сананың жоғалуы. Дененің өзі ресурстарды ысырап етпеу үшін сананы өшіреді, физиологиялық «энергияны үнемдеу режиміне» 5-10 минутқа ауысады. Естен танған кезде аммиакты қолданудың (аммиак тыныс алу орталығына түсетін әсер етеді), су себудің немесе бетінен шапалақтаудың қажеті жоқ. Баланы аяғын көтеріп, арқасымен жатқызу жеткілікті.
