Жатырдан тыс жүктілік

Жатырдан тыс немесе жатырдың сыртындағы жүктілік (внематочная беременность) — аналық ұрық жасушасы мен аталық ұрық жасушасының қосылып, олардан ұрықтанған жұмыртқаның әдеттегісінше жатырдың шырышты қабатына келіп түспей, аналық безде немесе жатыр түтігінде (фаллопий түтігі) қалып, сол жерде дамуы, яғни ұрықтың жатырдан тыс жерде дамуы. Ұрықтанудың барысында аналық безден келетін ұрықтанған жасуша жатыр түтігі арқылы жатырдың жоғарғы бөлігінедегі шырышты қабатқа жету керек. Жатырдан тыс жүктілік кезінде ұрықтанған жасуша тиісті жеріне жетпей, жарты жолда қалып қояды. Осының салдарынан отбасылардың балалы болу мүмкіндігі жойылады.

Жатырдан тыс жүктіліктің симптомдары

ЖТЖ алғашқы кезінде қалыпты дамиды, жүктіліктің алғашқы белгілері біліне басайды. Бірақ…

Жатырдан тыс жүктілік бар болса, уақыт өткізбестен мамандарға қаралып, оның зардаптарына қарсы тиісті шараларды қолдану керек.

ЖТЖ бар екенін анықтау үшін мынадай белгілерге көз жеткізу керексіз:

• кезекті етеккірдің кешеуілдеуі (кейде бөлінетін қан аз болады);
• 6-10 аптадан кейін кіндік тұсында (жатыр түтіктеріне жақын маңда) шаншу пайда болады;
• толғаққа ұқсас аурулар сезіледі;
• қан қысымы төмендеп, құлап қалуы мүмкін;
• кейін әйелдің жыныс мүшесінен қызыл-қоңыр түстес сұйықтық бөлінеді: ол ұрысқтың дамуына қажетті орта мен азықтың болмауынан ұрықтың өмір сүру мүмкіндігін жоғалтқанының белгісі.

Жатырдан тыс жүктіліктің себебі неде?

ЖТЖ-нің пайда болуына әйелдің суықтауы, жасанды түсік жасату, эндометриоз ауруы, босануды ауыр өткізу сынды жайлар себеп болады. Өйткені бұл аурулар асқынған жағдайда жатыр түтікшелерінде ауытқулар орын алуы ықтимал. Кейбір әйелдерде жыныстық жетілудің толық дамымауы, жатырдағы түтікшелердің тар болу жағдайлары кездеседі. Бұл да ұрықтың жатырға жетпей, түтікшеде қалып қалуына әкеп соқтырады.

Тағы басқа себептер қатарына экстракорпоралдық ұрықтандыруды (ЭКО), кіші жамбас аймағында болған қыбынбалы аурулардың салдарынан жатыр түтіктерінің өз қызметтерін атқаруға қабілетсіз болуларын жатқызуға болады.

Жатырдан тыс жүктіліктің салдары (зияны)

«ЖТЖ-тің соңы немен аяқталуы мүмкін?» деген сұрау туады. Оғар берер жауап мынадай болмақ:

Жатыр түтіктері ұрықтың дамуына арналмаған. Олар жатырдың қызметін атқаруға мүлдем қабілетсіз. Уақытында жойылмаған жатырдан тыс жүктілік жатыр түтігінің жарылуына әкеп соқтырады. Мұндай жағдайда ұрық (эмбрион) қан арқылы құрсақ бөлігіне келіп түседі. Құрсақ аймағынан қан кету жағдайы ЖТЖ-ның аяқталғандығын білдіреді. Соның салдарынан әйелде кездесоқ ауыр тиетін аурулар пайда болып, талып қалу, сандырақтау болып, әйелдің ауруханаға түсуі мүмкін. Қиын жағдайға тап болған әйелге хирургиялық жолмен ота жасауға тура келеді.

Жатырдан тыс жүктіліктің диагностикасы

Қазіргідей заманда ЖТЖ-ны медицинада ультрадыбыстық зерттеу және қан құ­рамын тексеру арқылы ерте бастан анықтауға болады (алдымен қан арқылы жүктіліктің бар екенін анықтайды, кейін күдік тудырса, ульрадыбыстық қондырғымен жатырды тексереді. Егер жатырда ұрық болмаса, онда ЖТЖ бар деген сөз). Тәжірибелі гинеколог-дәрігер жатырдың көлемін сырттай сипап көру арқылы да біле алады, өйткені бос жатыр жүктілік мерзіміне сай болмайды. Жатыр түтікшелерінің көлемі ұлғаюы да күдік туғызады. Осы белгілер арқылы қатер ертерек анықталса, жатырдан тыс болған жүктілікті дәрі арқылы да тоқтатуға болады. Бұл кезде әйел дәрігер бақылауында болуға тиіс: стационарға жатқызылады, ұрық дәрігерлердің бақылауынан өтеді. Ал егер жүктілік 10 аптадан асып кетсе, онда ота жасатуға тура келеді. Жүктілік жағдайында кез-келген нәрсеге мұқият болу керек екендігін осыдан да ұғуға болады.

Ұқсас мақалалар

Темекі жатырдан тыс жүктілікке себеп болады

Жетілмей қалған жүктілік

Бойға бала біткендегі және жүктілік кезіндегі қауіптер