Нұрбану Омарова

Балаңыздың тісі ауырса…

Тістің ең көп тараған аруларының бірі – тістің ішін үңгіп жеп қоятын кариес (жегі) болып табылады. Бұл ауру басталғанда тіс ыстық немесе суық, қышқыл не тұзды тамақ ішкен кезде қақсайды. Егер мұндай тіске пломба салғызбаса, онда тіс одан әрі бұзыла береді де, оның ішінде тістің жүйке талшықтарының қабынуының күрделі процесі жүреді.

Read More

9 айдан 1 жасқа дейінгі балаларды тәрбиелеу

Бұл кезеңдегі тәрбиенің негізгі міндеті – бала тілін дамыту. 9-10 айлық балалар көп сөзді түсінеді, олармен сөйлескендердің сөз сарынын айыра алады; «қой» деген сөзге құлақ асады. Ұзақ уақыт әлденені былдырлап сөйлеген болады. Ересектердің айтқандарын ұға бастаған бала енді өзі «мама», «папа», «әже», «аға», «бер» сияқты және басқа да сөздерді айта бастайды. 1 жасқа толғанда бала 10-ға…

Read More

6 айдан 9 айға дейінгі балаларды тәрбиелеу

Бұл уақыттық кезең ата-аналар алдына жаңа міндеттер қояды. Оларға күндіз 3 рет ұйықтататын күн тәртібін ұйымдастыру, сөзді ұғынуын жетілдіру, бірте-бірте сәбимен арадағы қарым-қатынасты қалыптастыру, заттармен ойнауын одан әрі жетілдіру және еңбектеуге дайындығы өздігінен жүрудің алғашқы баспалдағы жатады.

Read More

3–5 айлық балаларды тәрбиелеу

Бұл кезеңдегі тәрбиенің негізгі міндеттері: есту және көру қабілеттерін дамыту; дыбыс реакциясын жетілдіру; эмоциялық жағдайларды орнықты ету; қолдың қимылдарын, ойыншықты алып, ұстап тұру қабілетін дамыту; еңбектегенде қажет болатын қимылдарды жетілдіру.

Read More

Жаңа туылған сәбиге керек жиһаздар

Отбасындағы сәбиіңіздің күтімі Перзентханадан ана сәбиімен келер алдында ең алдымен, бөлмелерді мұқият тазарту қажет: жұмсақ жиһаздарды, матрас-көрпелерді қағып, кілемдерді шаңсорғышпен тазалап, терезе, перделерді жуу керек. Балаға ең жарық жеке бір бөлме бөліп беріңіз. Бөлмені үнемі желдетіп тұрыңыз. Жаңа туылған сәбиге қандай жиһаздар керек?

Read More

Шала туылған баланы тамақтандыру

Шала туылған балаларды тамақтандырудың қиындығы ағза қызметінің едәуір жетілмегендігіне байланысты. Рефлекстердің тым нашарлығынан және жалпы әлсіздік салдарынан олардың сору қабілеті өте төмен болуы мүмкін. Салмағы 1000-1200 гр. болып туылған балада сору рефлексі ғана емес, сонымен бірге, жұтыну рефлексі де болмайды. Ас қорыту процесі жұмыс істемейді. Шала туылған сәбилерге берілетін тамақты белгілеу дәрігер үшін оңай міндет…

Read More

Шала туылған нәресте және оның күтімі

Өзімізді қоршаған ортадағы зиянды факторлардың ұрыққа әсер ету зардаптарының бірі – баланың айына жетпей туылуы. Бірақ шала туылудың тағы да бұдан басқа да себептері кездеседі: әйел көп ұрықпен жүкті болған жағдайда, жыныс мүшесі онша жетілмеген жағдайда, қатты күйзеліске ұшырағанда, әйелдің жүктілік кезінде денесі жарақаттанса, т.б. Осындай себептерден және оларды толық жоюға мүмкіндіктің болмауынан айына жетпей…

Read More

Сүттің пайдасы. Қажетті мөлшерін анықтау

Дүниеге келгеннен бастап баланың кез келген тағамдарының құрамында сүт кездеседі. Мысалы, анасының сүті – табиғи дәрумендер көзі. Кейін ол пайдалы сиыр сүтімен алмастырылады. Оның құрамында бәрімізге пайдалы кальций бар екендігін білеміз. Өкінішке орай, кейбір сәбилердің сүтті жеткілікті мөлшерде қабылдамай жатқанын ата-аналары білмейді. Оның орнына ағзасы мен денсаулығына зиян келтіретін газды шырындар береді.

Read More

Балық пен етті сәбиіңізге беруге бола ма?

Уақыт көзді ашып жұмғанша зымырап өтіп жатыр. Сәбиіңіз өсіп келеді. Алғашқыда оған жемістер мен көкөністер, әртүрлі жармалар (крупа) берсеңіз, енді оған тағамына одан да маңызды азық-түліктерді енгізу қажет. Олар – құрамы ақуыз бен минералды заттарға, дәрумендерге бай (фосфор, калий, темір) ет пен балық. Баланы ет пен балыққа үйретуді аз мөлшерден бастаған жөн. Оған қоса, міндетті…

Read More

Сәбиіңіз қандай мультфильм көреді?

Мультипликациялық фильмдер көңіл көтерерлік қана емес, сонымен бірге, балаларға арналған тәрбиелеуші және жаттықтырушы сипаттағы материал болып табылады. Жаңа мультфильмдерді таңдағанда кейбір маңызды мәселелерді де ұмытпай, мұқият болу керек. Мектеп жасындағы балаларға теледидар алдында ұзақ уақыт отыруға болмайды. Сондықтан мультипликациялық фильмдер қысқа сериялардан тұрса, (ұзақтығы 4-5 минут) керемет болар еді. Көзіне артық салмақ түсірмеу үшін суреттері…

Read More

Тәй-тәй, балапаным, келе ғой!

Сәбиіңіздің аттаған алғашқы қадамдары – жаңа өмірге басқан қадамы. Бұл – ата-ана үшін үлкен қуаныш, айтып жеткізе алмайтын бақыт. Қашан? Бұл сұрақ көптеген ата-аналарды мазалайтыны белгілі. Кейде сәбиі тым белсенді болса, ата-аналар ерте жүріп кеткендігіне уайымдай бастайды (бұл баланың әлі қатаймаған аяқтарына зиян болуы мүмкін деп ойлайды). Ал кейбірі керісінше, сәбиінің тез қадам басқанын қалайды,…

Read More

Ағзаны құрғап кетуден сақтау. Мұрынның қанауы

Жалғасы. Басы: Балаңызды күннің көзінен қорғаңыз Ағзаны құрғап кетуден сақтау. Ересек адамдардың денесі 70-80%-ға жуық судан құралған, ал жаңа туылған нәрестенікі – 90%. Су ағзаның қалыпты жұмыс істеуін қамтамасыз етеді, оның мөлшерінің тіпті 5%-ға азайып кетуі денсаулыққа зиян, ал 15-20%-ға азайса, өміріне қауіп тууы мүмкін. Себебі: сұйықтықтың ағзаға аз мөлшерде түсуі немесе ағзадан өте тез

Read More

Итарбаның (ходунок) пайдасы мен зияны

Итарбаның балаға зияндығы не пайдасы туралы бала дәрігері (педиатр) мен сынықшы (ортопед) мамандар арасында бірыңғай пікір жоқ. Сондықтан бұл құрылғыны қолдану туралы соңғы шешімді ата-ана өзі қабылдайды. Ал біз сіздің назарыңызға осыған қатысты ақпараттар мен сарапшылардың пікірін ұсынғымыз келіп отыр: Ата-ана неге қорқады? Табанын дұрыс қоя алмайды. Ұзақ уақыт қолдану аяқтарының

Read More