Балалардағы ұйқысыздық. Онымен қалай күресеміз?
Қазақтың танымал ақыны Мақағали Мақатаевтың «Бесік басында» өлеңіндегі «Ояту былай тұрсын, рұқсат жоқ, Ұйықтап жатқан ұлымды тербетуге» — деген өлең жолдарында айтылғандай,
Қазақтың танымал ақыны Мақағали Мақатаевтың «Бесік басында» өлеңіндегі «Ояту былай тұрсын, рұқсат жоқ, Ұйықтап жатқан ұлымды тербетуге» — деген өлең жолдарында айтылғандай,
Алпыс екі тамырын иіп, сәбиін әлдилеуге дейінгі кезең, әсіресе жас аналар үшін жұмбақ та қуанышты, ал баланың дұрыс дамуын қамтамасыз ету — әйелдің басты міндеті. Ананың бойына бала біткенге дейін, бір ай бұрын, жүктілікке дайындалғаны абзал. Дайындалғанда істелетін жұмыстар: имунды жүйені күшейту, темекі шекпеу керек, алкогольді сусындар тұтынуды тоқтату, зиянды әрі жүйкені тоздыратын жұмысты ауыстыру,…
Жүктіліктің бірінші триместрі — алғашқы триместр, жүктіліктің 1-12 апталары, яғни 1-3 айлары аралығын қамтиды. Жүктілік кезеңін үшке бөліп қарастырғанда «триместр» сөзінің қолданылуы өте орынды. Себебі ол «үштен бір бөлігі» дегенді білдіреді, ал кей жердерде кездесетін «жүктілік тоқсаны» тіркесіндегі «тоқсан» сөзіның мағынасы «төрттен бір бөлігі» дегенді білдіреді.
Тұсау кесу – бала тәй-тәй басқанда жасалатын думанды дәстүр. Ел арасында «Тұсауы кесілмеген бала көп сүрінеді, жығылады» деген наным бар. Тұсау кесу дәстүрі қыз балаға да, ұл балаға да жасалады. Жақсы ниетті ырымдарға сай шөппен, ала жіппен, малдың тоқішегімен тұсау кеседі.
Гипертермия деген не? Гипертермия — денедегі жылу алмасу қызметінің бұзылуы салдарынан жиналған жылудан дененің қызып кетуі. Бұл құбылыс аурулардың салдары ретінде де болады, бірақ ауруға жатпайды. Гипертермия дене қызуы 37°С-ден жоғары болғанда байқалады, 42,2°С-ге жеткенде адам ес-түссіз күйге енеді. Егер оны уақытылы емдемесе (қызуын түсірмесе), миына зақым келеді.
Қалай ертерек жүкті болуға болады? деген сұрақ көптеген жас келіншектерді, атап айтсақ, тұрмыс құрғанына 5-6 ай болып, бірақ көтермей жүрген жас келіншектер мен бедеулікке ұшыраған келіншектерді қаттырақ алаңдатады. Енді біз сол сұраққа жауап боларлықтай жеті амалды назарларыңызға ұсынамыз. Олар төмендегідей:
Темекінің зияны көп-ақ: материалдық, моральдық, денсалулыққа байланысты зияндар. Әйелдің немесе еркектің денсаулық жағдайына кері әсер ету арқылы олардың ұрпақ сүю бақытынан айырылуларына себеп болады не болмаса жүкті болу құбылысын қиындатады. Сондай қиындықтардың бірі — жатырдан тыс жүктілік.
Жүкті әйелдер денсалуықтарын дұрыстап күту керек. Болашақ ананың денсаулығы болашақ сәбидің денсаулығына тікелей әсер етеді. Қауіпті індеттерден сақтану, жұққан жағдайда емделу болашақ сәбидің сау болып туылуына себеп болады. Сондай қауіпті індеттердің арасында токсоплазмоз да бар.
Жүктілік кезіндегі токсоплазмоз туралы сұрақтар Токсоплазмоз — адамдар мен жануарларда кездесетін жұқпалы індет, теріде қызыл дақ болып шығады. Аурудың Toxoplasma gondii деп аталатын қоздырғыштары негізінен шикі ет өнімдерінде, мысықтарда көп кездеседі. Жуылмаған жеміс-жидектер арқылы да таралуы мүмкін. Жүктілік кезінде токсоплазмоз ауруын жұқтыру ықтималдылығы қандай?
Азық-түліктен келетін індеттер (инфекциялар) адамның улануына әкеп соғады. Жүктілік кезінде пайдаланылатын азық-түліктің құнарлы болуымен қатар сапалы екендігіне де көңіл бөліңіздер. Олай болмаған жағдайда листериозды инфекция жұғуы ықтимал. Жүкті әйелдер неге бұзылған асқа өте сезімтал келеді?
Алғашқы кезде араласуға болмайды Жаңадан туылғандардың терілері сыртқы ортаға бейімделу үшін бірнеше күнді қажет етеді. анасының құрсағында қағанақ суының ішінде бір қалыпты температура мен қорғайтын ортада туылғанған дейін жатқан сәби жылы, суық, қатты, жұмсақ заттармен жасануға және желді ауа ағынына үйренеді. Оны сыртқы ортаға бейімделу процесі дейміз.
Ашамайға мінгізу — қазақы тәрбиелік мәні бар салт, ұл балаға жасалады. Ашамайға мінгізу ер бала есін біліп, жан-жағын танып, ат үстінде өзін-өзі ұстай алатын жағдайға жеткенде жасалады. Әдетте, 5-6 жасқа толған балаларға жасалады. Иә, ертедегі көшпелі қазақтардың балалары 2-3 жасынан бастап атқа мінген, өз еркімен болмаса да үлкендердің алдында немесе артында отырған. Бірақ 5-6 жастағы балаға жасалатын ашамайға…
Тұмау (грипп) – жоғарғы тыныс алу жолдарының зақымдануымен және интоксикация (ағзаны улау) белгілерімен сипатталатын аса жұқпалы инфекциялық аурулардың бір түрі. Аурудың атауы француздың «grippe» – «ұстау» сөзінен туындаған. Біразға дейін аурудың алғашқы атауы инфлюенция (латынша «influre» – «басып кіру» деген мағынада) деп аталып келген.