Балалар әлемі, сәбилер, бала, сәбилер әлемі
Академик, педагог-психолог Шалва Амонашвилидің бала тәрбиесіне қатысты 5 қағидасы: 1.Баламен қарым-қатынас кезінде мына ойды естен шығармаңыз: «Алла тағала, осындай баланы тәрбиелеуді маған сеніп бергенің үшін алғысым шексіз. Мен керемет әкемін немесе анамын, Алла берген алтын балам бар.Балам менің жеке меншігім емес, оны маған Жаратқан берді.Ол өмірге қартайғанда мені бағу үшін емес, өзінің өмірлік жолы…
Мазасыздық пен қорқыныш бір нәрсе сияқты көрінеді. Бірақ мазасыздықтың себебі нақты емес те, ал қорқыныштың нақты объектісі бар. ⠀ Бала қатты ауырып, содан бірдеме болып қалады деп қорқу – таза қорқыныш, ал денесі қызарса, немесе қызуы көтерілгенінен бірдеме болады деп уайымға бату – мазасыздық. ⠀ Ол көп жағдайда физикалық симптомдар арқылы көрінеді – жүрек…
Біздің қоғамда көпшілік ата-аналарда мынадай ой қалыптасқан, «бұл бала ғой, не түсінеді дейсің?» Бүгін «көргенін», «естігенін» ертең ұмытып қалады… * Бірақ қарап отырсаңыз, ең сезімтал жан өсіп келе жатқан бала екені анық. Кіршіксіз көңілімен кез келген нәрсені қалай көрсе, солай қабылдайды. *Біз өмір туралы естеліктерімізді кешегі мен бүгінгі күннен емес, сонау балалық шағымыздан бастаймыз….
Бала кезде барлық адамдарда қорқыныш болады. Өйткені, бала кезде адамның қиялы өте тез дамиды. . Жас ерекшелігіне байланысты негізгі қорқыныш түрлері: Жаңа туылған нәресте: жаңа ортадағы қорқыныш анасынан алыстау қорқынышы бөтен адамдардан қорқуы 1 жастан 3 жасқа дейінгі балаларда: қараңғыдан қорқуы түнгі қорқыныштар жалғыз қалып қою қорқынышы 3 жастан 5 жасқа дейін: жалғыздық қорқынышы,…
Бала мына жағдайда өтірік айтады: — Өзін жақсы жағынан көрсету үшін; — Өзіне деген ортаның мол сенімін иелену үшін; — Ыңғайсыз жағдайға тап болудан қорыққанда; — Ата-анасының жазалауынан қорыққанда; — Ұялғанда; — Қалағанына қол жеткізу үшін немесе ұнатқан нәрсесін алу үшін; — Баланың өзі жақсы көретін досын қорғау үшін; — Үлкендердің мақтауына ие болу…
Көпшілік ата-ана баласын өзіне тең көретін болған. Меніңше, бұл идея жалпы баланың өмірі мен психикасы үшін аса қауіпті. Себебі, шынайы тепе-теңдік бала өз маңдай терімен мүмкіндіктерді теңестіргенде қалыптасады. Бала мұны сезінбесе, ол үнемі сәтсіздікке ұрынып отырады. Бала тәрбиесіне көзқарасың қандай деген сұрақты жиі естимін. Тәрбиенің мақсаты мен одан шығатын әдіс-тәсілдерге ден қоямын. Тәрбие мақсаты…
Ұл балаға әке керек. Әрдайым, ешбір сылтау-себепке қарамастан. Қазіргі заманда көп адам басқаша ойлайтынын білемін. Дәстүрлі отбасылық құндылықтар дағдарысты бастан кешіп жатыр. Жалғызілікті аналар саны күрт артты. Ұлдарын бір өздері ғана өсіріп, тәрбиелеп жатыр. Шыны керек, көбісі тамаша тәрбиелейтіні де рас. . Қазір әкенің рөліне, азаматтың әдебіне, тәрбиесіне қатысты көп дүние өзгеріп жатыр. Кей…
Баланың маңызды деген екі психологиялық қажеттілігіне тоқталсақ: Бұл психологиялық қажеттіліктерді білу сізге, балаңызды жақсы түсінуге және онымен жақсы эмоционалды байланыс орнатуыңызға көмектеседі. Сонымен, БІРІНШІ ҚАЖЕТТІЛІГІ — Сіздің балаға көңіл бөлуіңіз(внимание), сіздің баламен эмоционалды байланысыңыз( баланың сізбен эмоционалды байланысы, зейіні). Егер балаға сіздің тарапыңыздан көңіл аудару (внимание ) жетіспесе, бала оны кез-келген жолмен іздейтін болады….
Мен осы уақытқа дейін жазған постарымда баланың ата-анасының бір-біріне деген қарым-қатынасы бала психологиясына әсер ететінін үнемі жазып жүрмін. Бұл туралы онлайн кеңесте де ауқымды түрде айтып та жүрмін. — Баламның сабағы нашарлап кетті; . — Балам мені тыңдамайды; — Мінезі өзгеріп кетті; — Тұйықталып алды; . — Сөзіме қарсы шығады; — Сыйламайды; — Өз…
Бала өзін-өзі лақтырып құлайтын болса, басын қабырғаға ұратын болса немесе тырнағын тістеу, өзін жарақаттау(әдейі), ерінін тістеу, өзін балағаттау, тамақ ішуден бас тарту, отбасы мүшелерімен сөйлесуден бас тарту т.б. мұндай жағымсыз мінез-құлық пен іс-әрекет аутоагрессия болуы мүмкін. Аутоагрессия — агрессивті мінез-құлықтың әртүрлілігі, адамның өшпенділік әрекеті, өз-өзіне бағытталган жағдай. Кейде өз-өзін кемсіту түрінде байқалады. Қандайда бір…
Баланың тұлға болып қалыптасуы, жалпы болашақ өмірінің қандай болатындығы көп жағдайда тікелей АНАға байланысты. Тарихқа көз жүгіртсек, әлемге аты шыққан танымал тұлғалардың, атағының асқақтауына, жетістікке жетуіне жалпы тұлға болып қалыптасуына зор еңбек сіңірген ол-АНАЛАРЫ. Мысалы, әлемде алтын әріппен аты қалған, ғалым Эйнштейн өмірін алып қарасақ, 4 жасына дейін тілі шықпаған, аутизммен ауырған баласының…
Психиканың тұрақсыздығы мен өзін мүлде қабылдамаудың байқалатын кезеңі(12-17 жас) бұл- жасөспірім шақ болып табылады. Негізі тек 30 жасқа жақындағанда психика тұрақталады. Мұндай психиканың тұрақсыздығынан шизофрения, булимия, анорексия т.с.с аурулар дәл осы жасөспірім шақта басталады? Ескерте кететін жайт, психика тұрақсыздығы мен жүйке бұзылысын, тұрақсыздығын шатастырып алмаңыз. Жүйке бұзылысынан невроз(энурез, кекештену, әртүрлі тиктер, көз жыпылықтату, иықтарды…
✅Балаңызға тек бір іс жасағанында ғана көңіл бөліп, жылулық танытып, жақсы көретін болсаңыз баланы жалғыздықта қалдырғаныңыз. . ✅Яғни, жақсы оқығаны үшін, қонақта тыныш отырғаны үшін, бөлмесін жинағанда, сіздің сұрағаныңызды екі етпей орындағанында, мұғалім мақтағанда, жарыста жеңгенде ерекше көңіл бөліп, қуанып. Ал, жеңілгенінде, сабақтан екі алғанда, бөлмесін шашқанда, көңіл күйі болмағанда, сөзіңізге құлақ аспағанда мән-жайды…
