Психолоиялық зерттеулер көрсеткендей, зейіннің тапшылығынан зардап шегетін және қоректік заттардың жеткілікті мөлшерін пайдаланатын балаларда олардың көптеген тәттілер, қуырылған және тұзды тағамдармен тамақтанатын құрдастарымен салыстырғанда мектептегі көңіл-күйі мен мінез-құлықтың едәуір жақсаруы байқалады. Қоректік заттардың тапшылығы балалар миының жұмысына теріс әсер ететіндіктен, оның толықтырылуы жад пен концентрацияны жақсартады. Қоректік заттардың жеткілікті мөлшерін бұрын қолданған балаларда мұндай елеулі өзгерістер байқалмайды.
Қоректік заттардың деңгейін қанның қарапайым талдауы арқылы анықтауға болады. Баланың ағзасын қоректік заттармен байытудың ең жақсы тәсілі – оған теңдестірілген рационды қамтамасыз ету, бірақ оған қоса дәрігер витаминді қоспаларды ұсына алады.
Мидың жады мен жұмысын жақсартатын дәрумендер
Жеміс-жидектер мен жапырақты көкөністерде көп мөлшерде болатын В тобының витаминдері ми жұмысында маңызды рөл атқарады. В тобының витаминдерінің тапшылығы оқыту, шоғырлану және есте сақтау мәселелеріне әкеледі. Зерттеулер көрсеткендей, ағзадағы фолий қышқылының тапшылығы (В9 витамині), тіпті ересек жастағы мидың жұмысын нашарлатады. Тиамин тапшылығы (В1 витамині) жүйке жүйесіне зиян келтіреді, ал рибофлавин (В2 витамині) мидың дисфункциясына әкеледі. Ниациннің жеткіліксіздігі (В3 витамині) жадының нашарлауына, ал В12 витамині – мидың зақымдануына және дамуының кідіруіне әкеледі.
Ми мен жадқа арналған минералдар
Танымдық функцияларды дамыту үшін қажетті минерал – темір. Анемияға әкелмейтін темірдің аздаған тапшылығы жадының және ойлау функцияларының нашарлауын тудырады. Йод тапшылығы баланың ақыл-ой деңгейінің төмендеуіне әкеледі (зерттеулер көрсеткендей, IQ деңгейі 12-14 тармаққа түседі). Тағамдық қоспалар баланың интеллект деңгейін бұрынғы деңгейге көтеруге көмектеседі, бірақ йод тапшылығы жоқ балаларға олар ақыл-ой дамуында елеулі өзгерістер әкелмейді. Темір көп мөлшерде ет, теңіз өнімдері, жапырақты көкөністер, жаңғақтар мен бұршақта бар. Сондай-ақ, темірмен байытылған өнімдерді (нан, жарма, макарон өнімдері және т.б.) пайдалану пайдалы.
Омега – 3 майлы қышқылдар және олардың назарға пайдасы
Омега – 3 май қышқылдары – ми жасушаларының мембраналары үшін қажетті дене үшін пайдалы майлардың түрі. Омега – 3 организмде синтезделмейді, сондықтан ол баланың рационында жеткілікті мөлшерде болуы керек. Оның ағзадағы тапшылығы зейін шоғырландыру қабілетіне кері әсер етеді. Зерттеулерге сәйкес, Омега-3 бар тағамдық қоспалар, егер дәрі-дәрмекпен емдеу қалаған нәтиже бермеген жағдайда, назар тапшылығы синдромын жеңуге көмектеседі. Омега – 3 балық, теңіз өнімдері, жаңғақ, зығыр және қарасора тұқымдарында бар.
Витаминді қоспаларды қолдану кезіндегі сақтық шаралары
Балаға тек дәрігердің бақылауымен витаминді қоспалар беруге болады. Белгілі бір медициналық препараттар витаминдермен өзара әрекеттеседі. Балада жағымсыз әсерлері немесе гипервитаминоз симптомдары байқалмау үшін, витаминді қоспалардың ұсынылған дозасын асырмаңыз. Кейбір өнімдер витаминдермен (мысалы, нан, жарма немесе макарон өнімдері) байытылуы мүмкін, сондықтан тұтынылатын витаминдердің жалпы мөлшері қажетті дозадан аспауын қадағалаңыз.
