Мастит – сүт безінің қабынуы. Ірің тудыратын микробтардың сүт бездеріне түсуінен (әдетте емшек үрпінің жарылуынан) пайда болады. Көбінесе бала емізіп жүрген әйелдер ауырады. Мастит кезінде температура 39°С-ге дейін көтеріліп, әйелдің жалпы жай-күйі нашарлайды, басы ауырады. Зақымданған сүт безі екінші тәулікте бұрынғыдан да қатайып, қатты ауырады, қызарып ісіп кетеді. Мастит көбінесе бірінші рет босанған әйелдерде болады. …
Жүктілік кезінде болатын әйел ағзасындағы өзгерістер әртүрлі қолайсыздықтарға толы. Ерте басталған токсикоз Ерте басталған токсикоздың белгілері төмендегідей: қатты шаршау және себепсізден-себепсіз ашулану, жүректің айнуы (кейде құсу), басының айналуы немесе бас аурулары, өткір иістерден жиіркену, сілекейдің бөлінуінің көбеюі, бір түрлі аспаздық құмарлықтардың пайда болуы (бірдеңені қатты жеуге құмарту – жеріктік). Бұл – оның жүкті екендігінің белгісі. …
Сәби жарық дүниеге келгеннен соң оның қорегі анасының омырауынан шыққан ана сүті болады. Тойып емген сәби мен сәбиін емізуі оңай болған ана — сәтті емізудің көрінісі. Сүтті ему мен сәбиді емізу әрқашан оңай іске аса бермейді. Қиындықтар туып, жаңадан босанған әйелдердің қиыналып қалатындары бар. Емшек ұшына жара шығу, бала емізгенде жайсыз сезіну, сүттің тиісті мөлшерде шықпай …
